ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Οικονομικοί αναλυτές, επενδυτές, στελέχη επιχειρήσεων και απλός κόσμος θα ήθελε να μπορεί να προβλέπει με ασφάλεια το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην οικονομία μέσα στους επόμενους 12 ή 24 μήνες, αλλά μια τέτοια απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη.

Μάλιστα, στις «παραδοσιακές» δυσκολίες του συγκεκριμένου ερωτήματος έχουν προστεθεί κατά τα τελευταία χρόνια και πολλές ακόμη αβεβαιότητες, όπως οι γεωπολιτικές εξελίξεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, το ενεργειακό πρόβλημα, το μέτωπο του πληθωρισμού και των επιτοκίων, οι ολοένα και εντεινόμενες φυσικές καταστροφές, τα μεγάλα δημόσια χρέη πλούσιων κρατών (π.χ. Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο και Ιταλία), η οικονομική στασιμότητα στην Ευρώπη, το πολιτικό ρίσκο και στις δύο άκρες του Ατλαντικού, κ.λπ.. Παρόλα αυτά, η οικονομία προχωρεί και όλοι (επιχειρηματίες, επενδυτές, αναλυτές, καταναλωτές) καλούνται να προχωρήσουν στις δικές τους εκτιμήσεις και να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις.

Μετά από αυτή την εισαγωγή, ας δούμε πώς βλέπουν τα πράγματα στην ελληνική οικονομία το 2024 οι παράγοντες της αγοράς.

Ξεκινάμε από την κυβέρνηση, η οποία προβλέπει (στοιχεία Προϋπολογισμού) ρυθμό ανάπτυξης 2,9%, βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στην περαιτέρω τόνωση των επενδύσεων και στην εισροή κονδυλίων από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διάφοροι εγχώριοι και διεθνείς ξένοι Οίκοι έχουν δημοσιεύσει πιο συγκρατημένες εκτιμήσεις, μιλώντας για ένα ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ του 2% και του 2,7%. Σε κάθε περίπτωση, ο ρυθμός αυτός είναι πολύ υψηλότερος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης και ακόμη υψηλότερος από αυτόν της Γερμανίας (της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης).

Ειδικότερα, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει μιλήσει για μια φετινή αύξηση του Α.Ε.Π. κατά 2,5% και ο Ι.Ο.Β.Ε. κατά 2,4%. Προχωρώντας σε μια επιμέρους ανάλυση των συνιστωσών της ανάπτυξης, ο Ι.Ο.Β.Ε. αναφέρεται σε μια:

• Αναιμική αύξηση της κατανάλωσης (+1,3% η ιδιωτική και -0,8% η δημόσια), λόγω των επιπτώσεων του πληθωρισμού στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και εξ’ αιτίας της ανάγκης για τη δημιουργία υψηλότερου πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος.
• Σαφώς ικανοποιητική νέα αύξηση των ακαθάριστων επενδύσεων στην οικονομία (+11%) και σε μια μέτρια υποχώρηση της ανεργίας (από το περυσινό 11,2% στο 10,5%).
• Μάλλον σταθεροποιητική εικόνα στο διεθνές εμπόριο, με τις εξαγωγές να διευρύνονται κατά 2,6% και τις εισαγωγές κατά 2,2%.

Τι προκύπτει από τα παραπάνω; Ότι, σύμφωνα πάντοτε με τις προβλέψεις, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας μέσα στο 2024 δεν θα είναι ενιαία και δεν θα αφορά εξ’ ίσου όλους τους κλάδους, όλες τις επιχειρήσεις και το σύνολο των νοικοκυριών. Μεγαλύτερα οφέλη θα αποκομίσουν οι δουλειές που σχετίζονται με τις επενδύσεις (π.χ. κατασκευές, οικοδομή, μεταλλουργικές εταιρείες, πληροφορική και τουρισμός) και λιγότερο εκείνες που συνδέονται με την κατανάλωση (π.χ. χονδρικό και λιανικό εμπόριο, πολλές κατηγορίες υπηρεσιών).

Το ελληνικό επιχειρείν

Πώς όμως βλέπουν το 2024 οι Έλληνες επιχειρηματίες; Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.) «Ο σφυγμός του επιχειρείν» (βλέπε ενδεικτικά στοιχεία της έρευνας στους παρατιθέμενους πίνακες), σύμφωνα με τα οποία οι θετικές προοπτικές του 2023 συνεχίζονται να επιβεβαιώνονται και για τη φετινή χρονιά. Ειδικότερα, από το δείγμα των επιχειρήσεων που ρωτήθηκε, το 50% αναφέρθηκε σε αύξηση του κύκλου εργασιών του, το 32,6% για σταθερότητα και μόλις το 9,2% για μείωση (το υπόλοιπο ποσοστό απάντησε προφανώς πως δεν γνωρίζει, ενώ οι απαντήσεις ήταν περισσότερο αισιόδοξες για τις μεγάλες εταιρείες). Οι απαντήσεις αυτές είναι πολύ πιο αισιόδοξες από αντίστοιχες του παρελθόντος, όταν π.χ. για το 2017 μόλις το 19,6% των επιχειρήσεων αναφερόταν σε ανοδικό κύκλο εργασιών.

Ένα δεύτερο πολύ σημαντικό εύρημα της ίδιας έρευνας προκύπτει από τις απαντήσεις στο ερώτημα, σε ποιους παράγοντες βασίζετε τις προβλέψεις σας για υψηλότερο κύκλο εργασιών μέσα στο 2024. Οι επιχειρήσεις λοιπόν απάντησαν: 52,1% στην αύξηση της ζήτησης στον κλάδο δραστηριοποίησης, 33,3% στις νέες στρατηγικές συνεργασίες, 33% στη γενικότερη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, 20,5% στη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου προϊόντων και υπηρεσιών, 13,4% στις επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία, 11,2% σε επενδύσεις στις εγκαταστάσεις, 9,7% στην αύξηση των εξαγωγών (βλέπε οικονομική στασιμότητα στην Ευρώπη), 7,6% στις αυξήσεις τιμών πώλησης και μόλις 5,3% στις επενδύσεις στην ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση.

Από τις προαναφερθείσες απαντήσεις των εγχώριων επιχειρήσεων προκύπτουν τρία πολύ σημαντικά συμπεράσματα:

Πρώτον, η καλύτερη πορεία της οικονομίας βοηθά σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων των εταιρειών.

Δεύτερον, εξ’ ίσου σημαντικό ρόλο για την πρόοδο μιας επιχείρησης παίζει και το μίγμα των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών που θα λάβει, μέσα από στρατηγικές συνεργασίες, διεύρυνση προϊοντικού μίγματος, κ.λπ..

Και τρίτον, ότι μικρό σχετικά ποσοστό των εταιρειών σχετίζει τη φετινή του ανάπτυξη με τις επενδύσεις που έχει κάνει τόσο σε εγκαταστάσεις (11,2%), όσο και στα καυτά μέτωπα της έρευνας-ανάπτυξης (13,4%) και της ψηφιακής-πράσινης μετάβασης (5,3%).

Συνολικότερα, πάντως, η έρευνα καταγράφει μια σαφή βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος κατά τα τελευταία χρόνια (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενων πινάκων). Έτσι, ενώ το 2017 θεωρούσε καλή την οικονομική κατάσταση της χώρας το 0% των επιχειρήσεων, το 2019 το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 7,7% και πέρυσι στο 27,6%. Σε ότι αφορά την οικονομική κατάσταση της επιχείρησής τους, το 2019 τη θεωρούσε καλή το 20,1%, το 2019 το 32,5% και το 2023 το 53,2%.